PRZEZSKÓRNA ABLACJA PRĄDEM O CZĘSTOTLIWOŚCI RADIOWEJ (RF) / KRIOABLACJA

DEFINICJA

Przezskórna ablacja prądem o częstotliwości radiowej (RF), czy rzadziej krioablacja jest inwazyjną, niechirurgiczną metodą leczenia tachyarytmii polegającą na planowym uszkodzeniu w sercu struktury odpowiadającej za zaburzenia rytmu. U dzieci i młodzieży metoda jest najczęściej stosowana i najskuteczniejsza w leczeniu częstoskurczów.

WSKAZANIA

Wskazania do przezskórnej ablacji u dzieci są rozpatrywane indywidualnie w zależności od typu arytmii i związanych z nią objawów, od stanu układu krążenia, wieku dziecka. Ważną rolę odgrywa również doświadczenie ośrodka.

Do leczenia ablacją najczęściej kwalifikowane są dzieci o masie ciała powyżej 15 kg z nawracającymi lub utrwalonymi częstoskurczami i upośledzoną funkcją serca, z objawowymi częstoskurczami, ze źle tolerowaną lub nieskuteczną farmakoterapią. Pacjenci, u których przerwanie częstoskurczu wymaga wykonania kardiowersji elektrycznej również powinni być skierowani do ośrodka leczącego dzieci i młodzież ablacją. Dzieci z cechami zespołu WPW bez napadów częstoskurczu ale po zatrzymaniu krążenia czy z omdleniami i drogą dodatkową o groźnych parametrach również wymagają leczenia ablacją. Pacjenci pediatryczni z częstoskurczami komorowymi  stanowią niewielki odsetek leczonych ta metodą.

Noworodki, niemowlęta i małe dzieci mają ograniczone wskazania do leczenia przezskórną ablacją z uwagi na większy odsetek powikłań w tej grupie wiekowej. 

PRZEBIEG ZABIEGU

Zabieg przezskórnej ablacji, podobnie jak badanie EPS, przeprowadza elektrofizjolog z zespołem w specjalnie wyposażonej pracowni z zachowaniem zasad jak na sali operacyjnej. W wieku pediatrycznym zabieg wykonuje się zwykle w znieczuleniu ogólnym. Inwazyjne badanie elektrofizjologiczne z odpowiednim dla danego pacjenta programem stymulacji w celu rozpoznania mechanizmu, miejsca powstania i typu arytmii poprzedza wykonanie ablacji.

Leczenie ablacją polega na planowym uszkodzeniu źródła arytmii za pomocą elektrody ablacyjnej. W czasie ablacji RF na końcu elektrody ablacyjnej temperatura wzrasta, w czasie krioablacji działa niska temperatura. W wyniku tego działania w miejscu dotknięcia elektrody ablacyjnej do tkanki serca wytwarza się niewielka blizna, która uszkadza strukturę odpowiedzialną za zaburzenia rytmu serca. Uszkodzone miejsce nie przewodzi impulsów elektrycznych, nie może brać udziału w powstawaniu i/lub szerzeniu się arytmii.  

Po zakończeniu ablacji powtarzane jest badanie EPS celem sprawdzenia skuteczności zabiegu i oceny układu przewodzącego po leczeniu.

Elektrody diagnostyczne i ablacyjna są usuwane, a miejsca ich wprowadzenia uciśnięte do chwili zaprzestania krwawienia i zabezpieczone opatrunkiem. Obudzony pacjent wraca na swoja salę.  W obawie przed krwawieniem z naczyń, w które były wprowadzone elektrody zaleca się kilkugodzinne leżenie. Czynność serca jest monitorowana. Po usunięciu opatrunku, zwykle następnego dnia, można siadać i chodzić. Po badaniach kontrolnych: standardowy i 24-godzinny holterowski zapis EKG, badania echokardiograficzne, badania laboratoryjne krwi pacjent jest wypisywany do domu. Po przezskórnej ablacji zaleca się oszczędzający tryb życia przes okres 1-3 miesięcy.   

SKUTECZNOŚĆ

W doświadczonych pracowniach leczenie przezskórną ablacją jest bezpieczne, a skuteczność takiego leczenia jest wysoka, w zależności od typu arytmii wynosi 80-95%, a w najtrudniejszej grupie pacjentów z częstoskurczami po operacjach kardiochirurgicznych – ok. 50%. Zdarza się, że w czasie pierwszego zabiegu nie uda się osiągnąć spodziewanego efektu. Konieczne jest wówczas jego powtórzenie.

POWIKŁANIA

Powikłania ablacji wynikają z inwazyjności metody, zdarzają się u ok. 3% leczonych, te najgroźniejszych (jak uszkodzenie fizjologicznego przewodzenia przedsionkowo-komorowego, przebicie serca, uszkodzenie zastawki, uszkodzenie tętnicy wieńcowej, powikłania zatorowo-zakrzepowe) występują poniżej 1%, zgony związane z zabiegiem opisywano bardzo rzadko. U młodszych dzieci powikłania występują częściej niż u starszych. Niewątpliwie dodatkowym obciążeniem w czasie zabiegu jest nieprawidłowa anatomia serca, zwłaszcza po operacji kardiochirurgicznej.

Nawrót arytmii po zabiegu zdarza się w kilku-kilkunastu procentach przypadków w różnym, nawet odległym okresie po leczeniu ablacją. Może być wówczas konieczne powtórzenie zabiegu.

Należy jednak podkreślić, że leczenie przezskórną ablacją jest zbiegiem obarczonym niskim ryzykiem, dającym możliwość pełnego i trwałego wyleczenia młodego pacjenta z wielu typów arytmii. U większości pozwala na zaprzestanie podawania leków antyarytmicznych, powrót do pełnego zdrowia i normalnego, typowego dla rówieśników, trybu życia.